Sử dụng Epoxy Resin trong lĩnh vực handmade từ lâu đã khá phổ biến ở nước ngoài. Tuy nhiên trong nước ta thì giai đoạn gần đây mới bắt đầu thực sự nóng. Với ứng dụng từ resin, bạn tha hồ sáng tạo ra những sản phẩm vừa bền vừa độc đáo. Từ lĩnh vực mỹ thuật, gỗ, trang sức, nội thất, … đều có thể ứng dụng với loại nhựa Resin này. Nếu bạn đang tìm cho mình định hướng trong sản phẩm handmade thì bài viết giúp bạn có thêm một sự lựa chọn. Nếu bạn muốn biết resin là gì thì đây chính xác là bài viết dành cho bạn.
Chiếc nhẫn lãng mạn làm từ Epoxy Resin với hoa cỏ sống động bên trong
Ứng dụng resin trong chế tác sản phẩm handmade
1. Resin là gì?
Resin là một hợp chất hóa học có tính ứng dụng rất cao trong công nghiệp và dân dụng. Tùy vào thành phần và tính chất riêng mà phân ra thành các loại khác nhau. Resin chỉ là tên gọi chung cho các loại này.
2. Ứng dụng của resin
Như thông tin ở trên thì phạm vi ứng dụng của resin vô cùng rộng lớn và đa dạng. Điển hình như sử dụng resin trong chống thấm cho các công trình xây dựng, tấm resin xuyên sáng hay Eco resin trong trang trí kiến trúc, resin để đúc răng hàm trong nha khoa, chế tạo sơn, resin đúc tượng, … Và hiện nay resin đang dần phổ biến trong lĩnh vực handmade như làm đồ trang sức, vật trang trí, mỹ thuật, ốp lưng điện thoại, nội thất, …
Vật trang trí để bàn đơn giản được làm từ Epoxy resin
3. Một số loại resin cơ bản
3.1 Epoxy Resin
- Epoxy resin (nhựa epoxy hoặc keo epoxy) hay keo AB (A: Epoxy, B: Chất đóng rắn) là một hóa chất lỏng màu nâu hoặc màu vàng trong, không mùi, không chứa chất pha loãng, có tính kháng nước tốt, mềm, dai và chịu lực tốt nên được dùng để đúc mẫu hay tạo lớp phủ bề mặt bảo vệ. Keo này được pha trộn từ 2 loại dung dịch với tỉ lệ nhất định để tạo thành thành phẩm.
- Epoxy resin sử dụng rộng rãi trong công nghiệp như tạo lớp lót hoặc lớp phủ vỏ tàu, … cũng như trong dân dụng như xử lý bề mặt, sơn phủ, keo dán, … Với đặc tính không bị co khi khô nên rất hiệu quả trong việc kết dính các vật liệu như gỗ, kim loại, kính, nhựa, …
- Keo epoxy resin là loại phổ biến nhất trong lĩnh vực handmade và phù hợp cho những bạn mới làm quen với lĩnh vực này. Ngoài tính dễ pha trộn (thông thường là 1:1 hoặc 2:1), dễ tìm kiếm thì POT time khá phù hợp (~15-20p) giúp bạn có nhiều thời gian pha trộn & xử lý.
- Ứng dụng của nhựa Epoxy Resin rất đa dạng: Vẽ tranh cá 3D, đổ mặt tranh, đổ mặt bàn, đổ khuôn sản phẩm trang trí, trang sức, ...
- Thời gian gần đây xuất hiện một số loại Epoxy resin chất lượng cao có ưu điểm vượt trội về độ cứng, trong suốt, kháng UV (chống ngả màu) và chống bào mòn. Những loại này khắc phục được tính mềm của Epoxy Resin (loại gốc không cứng như Resin Polyester hay Resin Polyurethane). Do đó rất phù hợp để chế tác đồ trang sức (dây chuyền, nhẫn, vòng tay, bông tai), trang trí, tranh 3D, … Tuy nhiên giá thành khá cao và tùy thuộc vào độ trong, ít bọt, …
- Epoxy Resin trong suốt (Clear type): Dùng tạo ra các thành phẩm có độ trong suốt như kính hay pha lê. Nếu bạn muốn pha màu thì cứ dùng loại Epoxy resin thông thường có màu gốc vàng đục cho tiết kiệm.
Epoxy Resin Ultra Clear DTAB vượt trội về độ trong suốt, ít bọt, kháng UV (không bị ngả vàng theo thời gian).
- Epoxy Resin cứng (Hard type): Khắc phục tính mềm trong epoxy resin gốc.
Đa dạng các loại keo Resin bán trong và ngoài nước
3.2 Polyester Resin
- Polyester Resin là loại nhựa polyester dạng lỏng, có tính nhớt, màu nhạt và mùi đặc trưng. Polyester resin được sử dụng để sản xuất các sản phẩm nhựa thường và composite.
- Do Polyester resin có giá thành rẻ nên được dùng để đúc các sản phẩm có độ dày và tốn nhiều keo. Tuy nhiên loại này không có tính kháng UV nên sẽ bị ngả vàng sau một thời gian.
3.3 Polyurethane Resin
- Polyurethane resin (nhựa PU hay PU Resin) có ưu điểm vượt trội như kháng nước, bền dẻo, độ kết dính cao, chống bào mòn, chịu nhiệt tốt, …
- PU resin sử dụng trong chế tạo cao su tổng hợp, làm nệm, ứng dụng trong ngành chế tạo tàu biển, ô tô, làm sơn phủ, chống thấm, ...
- Tuy nhiên Polyurethane resin gốc rất háo nước, POT time ngắn và nhiều bọt nên không thích hợp như Epoxy resin trong việc tạo các thành phẩm 3D trong suốt.
Epoxy Resin ứng dụng trong chế tác trang sức
3.4 Acrylic Resin
- Acrylic Resin hay nhựa Acrylic (tên khoa học PMMA – poly (methyl)-methacrylate) là loại nhựa tồn tại ở dạng trong suốt hoặc các màu sắc khác. Acrylic có thể hòa tan trong nước được ứng dụng làm màu nước dạng keo để pha trộn với Epoxy Resin, polyurethane resin hoặc Polyester Resin.
- Với các tính chất vật lý khác nhau có 3 loại Acrylic
- Nhựa Acrylic nhiệt dẻo: Có màng nhựa trong suốt, không màu, kém phản ứng với bột màu. Acrylic nhiệt dẻo được sử dụng rộng rãi trong sơn như làm sơn PU cho kim loại, nhôm và plastic hay sơn tân trang xe hơi.
- Nhựa Acrylic dẻo: Màu sắc phong phú, đẹp mắt, dễ gia công, tính vật lý bền. Được sử dụng trong lĩnh vực thiết kế nội thất, tạo keo màu nước, …
- Nhựa Acrylic nhiệt rắn: Có độ rắn và độ bền cao ngay cả khi có tác dụng của hóa chất hay dung môi axit hoặc kiềm, kinh tế hơn trong việc sử dụng dung môi, màng sơn bóng và đẹp hơn sau khi khô. Loại này được dùng phổ biến trong các loại sơn công nghiệp.
Resin rất phát triển trong lĩnh vực handmade Nhật Bản
4. Ưu và khuyết điểm của resin
4.1 Epoxy resin:
Ưu điểm:
- Trong suốt và kháng được tia UV
- Có khả năng đóng rắn trong môi trường nước
- Nhựa Epoxy còn có một số ưu điểm khác như: có kết cấu cho hút chân không, gắn liên kết các vật liệu khác nhau.
Khuyết điểm:
- Khá mềm nên dễ bị trầy sau khi khô nếu có sự tác động.
- Không chịu được nhiệt nên sẽ mờ bề mặt khi đánh bóng.
Trang sức nữ tinh tế từ Epoxy Resin
4.2 Polyester resin và polyurethane resin:
Ưu điểm:
- Khi khô đều rất cứng gần như độ cứng và độ trong của kính. Có thể đánh bóng để tăng độ sáng.
- Giá rẻ nên có thể dùng số lượng lớn để đổ khuôn sâu.
Khuyết điểm:
- Phản ứng hóa học không tốt cho sức khỏe, cần đeo khẩu trang hay mặt nạ khi sử dụng. Nên làm nơi có không gian rộng rãi thoáng đãng.
- Polyester có thời gian đông cứng quá nhanh (từ 8-10p)
- Ngả vàng sau một thời gian
- Polyurethane resin khá ổn hơn Polyester resin nhưng lại không hợp môi trường ẩm ướt.
Thành phẩm từ Epoxy Resin trong suốt
5. Giá thị trường của resin như thế nào?
- Hiện nay thị trường cung cấp Resin (đặc biệt là Epoxy resin) khá nhộn nhịp. Bạn có thể tìm thấy trên mạng các shop handmade hay các cửa hàng vật liệu dân dụng với nhiều loại giá khác nhau.
- Hãy cẩn trọng khi mua bằng cách hỏi kỹ người bán về loại resin phù hợp với sản phẩm của bạn cũng như nguồn gốc của Resin mà người bán cung cấp. Hãy yêu cầu tư vấn thật kỹ lưỡng cách pha trộn.
- Thường thì xuất xứ Trung Quốc có giá rẻ hơn (bằng 2/3 đến ½ xuất xứ khác) & chất lượng theo giá tiền.
- Giá thường thấy cho các loại Resin Ultra Clear từ ~150k - ~400k/1kg tùy theo độ trong suốt, nguồn gốc, chất lượng, ....
Chặn giấy sáng tạo và độc đáo
6. Cần chuẩn bị gì khi làm resin?
- Tìm hiểu các loại resin và chọn ra loại mà bạn cho là phù hợp với ý tưởng sản phẩm để thử nghiệm.
- Tìm hiểu quá trình làm sản phẩm từ resin.
- Chọn nhà cung cấp nhựa Resin uy tín với giá phù hợp
- Tuân theo các hướng dẫn pha trộn
- Nắm vững thời gian & thao tác ở từng giai đoạn đổ resin (POT time, working time, cure time) để tránh lãng phí thời gian, công sức và tiền bạc.
- POT time: Thời gian chuẩn bị (trộn các thành phần). Trong giai đoạn này có thể sử dụng máy hút bọt khí nếu cần.
- Working time: Đây là giai đoạn chưa bắt đầu đóng rắn nên bạn tiến hành hoàn chỉnh sản phẩm như điều chỉnh, vẽ hình ảnh, thêm các chi tiết trang trí, … Thời gian này phụ thuộc vào từng loại resin (thường khi bạn mua resin sẽ có thông tin này). Nếu bạn muốn khử bọt khí bằng tay thì cũng sẽ làm trong giai đoạn này.
- Cure time : Giai đoạn đông cứng cũng có thời gian khác nhau phụ thuộc vào từng loại (từ vài phút đến vài ngày). Trong thời gian này bạn sẽ không chỉnh sửa gì được nữa.
- Tìm hiểu các thiết bị và dụng cụ hỗ trợ như khuôn, máy hút bọt khí, cọ vẽ, khung mặt dây chuyền, cốc pha resin, vật trang trí, …
- Vật liệu hỗ trợ: Kem đánh bóng Resin, màu pha, dung dịch làm sạch resin, ...
- Tìm các video và bài hướng dẫn cho đúng loại sản phẩm bạn muốn làm như trang sức, vẽ 3D hay đổ mặt bàn, …
- Quy tắc làm việc với Resin chủ yếu là học hỏi kinh nghiệm, thử nghiệm & đúc kết kinh nghiệm.
Khuôn đổ resin dùng cho trang sức
7. Một số lưu ý khi làm việc cùng Resin:
An toàn lao động
Đây là hợp chất hóa học nên bạn cần chú ý tuân theo những điểm sau:
- Tránh xa tầm tay trẻ em.
- Đeo khẩu trang hoặc mặt nạ chống độc để tránh hít khí sản phẩm.
- Tránh để tiếp xúc với da bằng cách sử dụng bao tay. Nếu xảy ra tiếp xúc hãy rửa sạch bằng nước với xà phòng.
- Tránh tiến hành trong phòng kín hoặc địa điểm có nhiều người (đặc biệt là trẻ em & phụ nữ mang thai).
- Tránh ăn uống trong lúc tiếp xúc với Resin.
- Nhớ rửa tay và vệ sinh dụng cụ sau khi hoàn tất.
Bảo quản resin:
- Bảo quản nơi khô thoáng, tránh tiếp xúc ánh sáng.
- Pha đúng tỉ lệ A & B theo hướng dẫn để Resin cứng như mong muốn.
Một số lỗi thường gặp đối với Epoxy Resin
- Khuấy chưa tan hỗn hợp gây ra bề mặt không láng thậm chí khó đông.
- Thiếu xúc tác: Khi bạn cho quá ít chất xúc tác thì thời gian đông sẽ tăng lên thậm chí không đông
- Dư quá nhiều xúc tác: Gây sinh khí nhiều.
- Thành phẩm không cứng do pha không đúng tỉ lệ
Sản phẩm từ Epoxy Resin được ưa chuộng vì độ bền, trong suốt & độc đáo
8. Một số sản phẩm từ resin
8.1 Nhẫn gỗ resin
Kết hợp giữa gỗ tự nhiên với Epoxy Resin, có thể pha thêm màu Acrylic Resin.
Các bước cơ bản làm nhẫn gỗ từ Resin:
- Tìm thanh gỗ hoặc ván gỗ rồi bẻ gãy để tạo vết gãy như tự nhiên
- Cố định miếng gỗ gãy này vào khuôn đổ resin
- Sử dụng Epoxy Resin pha đúng tỉ lệ.
- Pha màu cho hỗn hợp trên bằng màu Acrylic
- Đổ hỗn hợp này vào khuôn có thanh gỗ gãy
- Đợi lớp nhựa này khô và lần lượt đổ tiếp tục các lớp nhựa khác với hiệu ứng màu sắc khác nhau.
- Tạo lỗ nhẫn bằng khoan sau đó cắt lấy phần cần thiết
- Mài và đánh bóng tới mức tốt nhất
- Cuối cùng dùng dầu bóng tạo độ sáng bóng
Chiếc nhẫn sống động kết hợp giữa gỗ & Epoxy Resin
(Ảnh nguồn: Pinterest)
8.2 Bàn gỗ kết hợp Epoxy Resin độc đáo
- Tìm mua các thân gỗ có vân đẹp
- Tạo các vết nứt (khe rãnh) hoặc dùng cách mảnh rời sẵn có để kết hợp
- Tiến hành làm sạch bề mặt gỗ
- Phủ lớp nền Resin
- Trang trí hoặc vẽ 3D
- Đổ các lớp kế tiếp.
- Khử bọt bằng máy hoặc bằng thủ công
- Sau khi toàn bộ Resin đã khô thì chà nhám và đánh bóng.
Bàn được tạo ra từ việc phối hợp giữa gỗ & Epoxy Resin
(Ảnh nguồn: Pinterest)
8.3 Vẽ 3D trên chất liệu resin
Nghệ thuật vẽ 3D này có nguồn gốc từ Nhật Bản do nghệ sĩ người Nhật Riusuke Fukahori sáng tạo và phát triển.
Vẽ trên các lớp keo khác nhau để tạo nên hiệu ứng 3D sống động như thật.
Các bước cơ bản vẽ Tranh Cá 3D
- Phác thảo nét vẽ theo trình tự
- Chuẩn bị cọ vẽ, màu Acrylic, keo Epoxy Resin, sử dụng vật để đổ keo & vẽ (nên chọn chất liệu nhám để resin bám tốt như tre hoặc gỗ)
- Trộn Epoxy resin theo tỉ lệ 3A:1B.
- Sau khi đổ lớp đầu tiên thì đợi khô và vẽ lớp cá đầu tiên.
- Đổ các lớp tiếp theo với thao tác tương tự. Với sản phẩm nhỏ thì nên đổ lớp mỏng khoảng 2mm cho mỗi lớp.
- Để hoàn tất thành phẩm thì thường cần từ 5 đến 9 lớp epoxy resin với thời gian chế tác từ vài ngày đến vài tháng tùy độ phức tạp.
Những chú cá vẽ 3D không khác gì thật
(Ảnh nguồn: Pinterest)
Với những kiến thức cơ bản trên, chothucong.vn chúc bạn tìm được ý tưởng mới cho sản phẩm handmade của mình. Và sẽ thật ý nghĩa nếu bạn có thể chia sẻ kinh nghiệm của mình cùng mọi người tại fanpage https://www.facebook.com/Mauviet2005
